Кыргызстан, Тажикстан жана Өзбекстан башчыларынын тарыхтагы биринчи үч тараптуу саммитин өтөт

Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары Эдил Байсалов Женевада БУУнун Адам укуктары боюнча кеңешинин 58-сессиясынын жогорку деңгээлдеги сегментинин ишине катышты. Ал өз сөзүндө аймактык туруктуулуктун, жарандардын укуктарын жана эркиндиктерин коргоонун, ошондой эле глобалдык тынчтык жана коопсуздук күн тартибинин негизги маселелерине токтолду.
Тажикстан менен чек ара боюнча тарыхый келишим
Эдил Байсалов БУУнун бийик трибунасынан кыргыз-тажик мамлекеттик чек ара сызыгы биротоло макулдашылганын жарыялап, бул окуяны “дипломатиянын жана саясий эрктин тарыхый салтанаты” деп атады.
“Бул Макулдашуу Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаровдун көрөгөч жетекчилигинин, анын аймактагы тынчтыкты жана туруктуулукту камсыз кылуу боюнча тынымсыз аракеттеринин аркасында мүмкүн болду. Биз эң татаал маселелер да диалог, өз ара урматтоо жана ишеним аркылуу чечиле тургандыгын далилдедик”, — деп баса белгиледи Э.Байсалов.
Мындан тышкары, ал 31-мартта Худжандда Кыргызстан, Тажикстан жана Өзбекстан башчыларынын тарыхтагы биринчи үч тараптуу саммитин өткөрөөрүн жарыялады.
Кыргызстанда укуктардын жана эркиндиктердин өнүгүшү
Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басары акыркы жылдары Кыргызстан адам укуктарын коргоодо жана мыйзам үстөмдүгүн бекемдөөдө олуттуу прогресске жетишкенин, бул масштабдуу реформалардын аркасында мүмкүн болгонун айтты.
“Биз мыйзамдын үстөмдүгүн эле жарыялабастан, анын негиздүүлүгүн далилдедик. Акыркы төрт жылда биз мамлекеттик кирешени үч эсеге көбөйттүк, ИДПны эки эсеге көбөйттүк жана экономикалык өсүш 9% дан ашты. Бул бизге жарандардын жашоо деңгээлин жогорулатууга гана эмес, алардын укуктарын коргоо үчүн бекем негиз түзүүгө мүмкүндүк берди”, — деп белгиледи Э.Байсалов.
Ал ошондой эле уюшкан кылмыштуулукка каршы күрөшүү адам укуктарын коргоонун маанилүү инструменти болуп калганын, анткени ал мамлекеттик институттарды бекемдеп, сот адилеттигине болгон ишенимди арттырып, ар бир жарандын коопсуздугун камсыз кылды.
Тынчтыкка жана палестин элинин укуктарын коргоого чакыруу
Эдил Байсалов өз сөзүндө Палестинадагы кырдаалга өзгөчө көңүл буруп, дүйнө коомчулугун адилеттик үчүн чечкиндүү аракеттерге чакырды.
“Палестина калкын мажбурлап көчүрүү аракеттери этникалык тазалоодон башка эч нерсе эмес. Биз мындай демилгелерди четке кагып, эл аралык коомчулукту бүтүндөй элди жамааттык жазалоонун алдын алууга чакырабыз”, — деди ал. Кыргызстан палестин элинин өзүн-өзү аныктоо укугун колдой тургандыгын ырастады жана узак мөөнөттүү тынчтык Эл аралык укукту урматтоо жана тең укуктуу диалог аркылуу гана мүмкүн экендигин баса белгиледи.
БУУнун Коопсуздук кеңешине Кыргызстандын талапкерлиги көрсөтүлдү
Сөзүнүн аягында Эдил Байсалов Кыргызстан көп тараптуу кызматташуу принциптерине берилгендигин ырастап, 2027-2028-жылдарга БУУнун Коопсуздук Кеңешинин туруктуу эмес мүчөсү кызматына өлкөнүн талапкерлигин көрсөтүү жөнүндө билдирди.
“Глобалдык чакырыктар шартында Кыргызстан БУУнун принциптерине берилген дүйнөлүк коомчулуктун ишенимдүү өнөктөшү бойдон калууда. Биз мүчө өлкөлөрдү тилектештикке, конструктивдүү диалогго жана адам укуктарын коргоонун эл аралык системасын чыңдоого чакырабыз”,-деп белгиледи ал.
Сессиянын ишине БУУнун Баш катчысы Антониу Гутерреш, БУУга мүчө өлкөлөрдүн мамлекет, өкмөт башчылары жана тышкы иштер министрлери да катышты.