Кыргызстан президенти менен Венгрия премьер-министри кеңейтилген курамда жолугушуу өткөрдү

 

Мамлекет башчысынын сөзү:

 

“Урматтуу Премьер-министр мырза,

Урматтуу венгер делегациясынын мүчөлөрү,

Дагы бир жолу Кыргыз Республикасына кош келиңиз.

Сиздерди кыргыз жергесинде кабыл алуу мен үчүн чоң сыймык.

 

Урматтуу Орбан мырза,

Кыргыз Республикасына өтүп жаткан Сиздин расмий сапарыңызга өзгөчө маани беребиз.

 

Жаңы эле биздин тар чөйрөдөгү жемиштүү сүйлөшүүлөрүбүз болуп өттү. Кыргыз-венгер күн тартибиндеги бир катар маселелерди боордош мамлекеттерге ылайыктуу талкууладык жана алар боюнча толук өз ара түшүнүшүүгө жетиштик.

 

Биздин достук мамилелерибиз жана туруктуу негизде өтүп турган жемиштүү жолугушууларыбыз Кыргызстан менен Венгриянын ортосундагы эки тараптуу кызматташтыкты бекемдөө ишине өз салымын кошуп жаткандыгы абдан кубандырат.

 

Биздин биргелешкен ишибиз оң натыйжаларды берүүдө. Биз өз ара сооданын өсүп жаткандыгын көрүп жатабыз, академиялык жана билим берүү тармактарында кызматташтык активдешүүдө.

 

Ошондой эле Венгер-Кыргыз Өнүктүрүү фонду каржылаган бир нече биргелешкен долбоорлорду ишке ашыра баштадык.

 

Келечекте биздин активдүү кызматташтыгыбыз мындан да олуттуу натыйжаларды берерине ишенем.

 

Бүгүн биз биргелешип саясий, экономикалык жана маданий-гуманитардык тармактарда эки тараптуу кызматташтыгыбызды мындан ары да кеңейтүү мүмкүнчүлүктөрүн карап жатабыз.

 

Сүйлөшүүлөрдүн алкагында биз бир катар маанилүү документтерге кол койгону даярдык көрүүдөбүз. Ошондой эле, аймактык күн тартибин талкуулайбыз жана эл аралык кырдаалдын негизги багыттары боюнча пикир алмашабыз.

 

Дагы бир жолу, урматтуу Премьер-министр мырза, Сиздин Кыргыз Республикасында өтүп жаткан расмий сапарыңыз – биздин стратегиялык өнөктөштүктү бекемдөө үчүн маанилүү кадам деп эсептерибизди баса белгилейм.

 

Бүгүнкү сүйлөшүүлөрүбүз биздин мамлекеттер аралык мамилелер үчүн жаңы перспективаларды ачат деп терең ишенем.

 

Урматтуу Премьер-министр,

 

Биздин үзгүлтүксүз жолугушууларыбыз биздин өлкөлөрдүн ортосунда эч кандай көйгөй жок экендигинин чыныгы далили.

 

Өз ара аракеттердин натыйжасында Кыргыз-Венгрия Стратегиялык Кеңеши түзүлгөн жана ийгиликтүү иштеп жатат, өз ишмердигин Венгрия-Кыргыз Өнүктүрүү Фонду ишке ашырууда.

 

Экономикалык кызматташтык боюнча Кыргыз-Венгрия өкмөттөр аралык комиссиясы жана ЖОЖдордун ректордук форуму активдүү иштеп жатат.

 

Бүгүн биз кол коюп жаткан Кыргыз Республикасы менен Венгриянын ортосундагы кеңейтилген стратегиялык өнөктөштүк жөнүндө Декларация тараптардын достук, бир туугандык, өз ара урматтоо жана ишеним духунда эки тараптуу байланыштарды чыңдоого карай багытты улантууга болгон өз ара чечкиндүүлүгүн тастыктайт.

 

Урматтуу Виктор Орбан,

 

Биздин өлкөлөрдүн ортосундагы экономикалык байланыштарды чыңдоого багытталган биргелешкен долбоорлорду колдоо жана ишке ашыруу үчүн негизги инструмент болгон Венгрия-Кыргыз Өнүктүрүү фондунун ишмердүүлүгүнө токтолгум келет.

 

Фонддун колдоосунун аркасында Кыргызстанда айыл чарба, машина куруу жана гидроэнергетика сыяктуу негизги тармактарда маанилүү долбоорлор ийгиликтүү ишке ашырылып жаткандыгын канааттануу менен белгилейбиз.

 

Бул колдоо туруктуу өнүгүүгө жана биздин калктын жашоо сапатынын жогорулашына өбөлгө түзөт.

 

2023-жылдын февралында Будапештке болгон сапарымдан кийин Сиз экөөбүз өлкөлөрүбүздү өнүктүрө турган бир катар долбоорлорду ишке ашырууга киришкенибиз кубандырат.

 

Венгриядан келген асыл тукум жылкыларды багуу, Майлуу-Суу лампа заводун модернизациялоо жана Ош облусунда Кара-Шоро чакан ГЭСин куруу боюнча долбоорлор биздин өлкөлөрдүн биргелешип натыйжалуу иш алып баруусунун көрүнүктүү мисалдары болуп саналат.

 

Бул долбоорлор биздин экономикалык байланыштарыбызды бекемдеп, Кыргызстандын туруктуу өнүгүүсүнө өбөлгө түзөт, ошондой эле башка маанилүү долбоорлорду ишке ашырууга үлгү болот.

 

Буга байланыштуу Венгрия тарап Фонддун уставдык капиталынын экинчи траншын бөлүп бергенден кийин биз кызматташуубузду кыйла кеңейтип, дагы да маанилүү демилгелерди ишке ашыра аларыбызга терең ишенем.

 

Венгриянын инфраструктуралык долбоорлорго, анын ичинде Борбордук Азияны Европа менен байланыштыра турган транспорттук коридорлорду өнүктүрүүгө катышуу мүмкүнчүлүгүн талкуулоону сунуш кылам.

 

Венгриянын логистика жана алдыңкы технологиялар боюнча тажрыйбасы биз үчүн абдан пайдалуу болот.

 

Биз ошондой эле Европа Биримдигинин өлкөлөрүндө айыл чарба продукциясын кайра иштетүү жана даяр продукцияны сатуу боюнча Венгриянын тажрыйбасына кызыкдарбыз.

 

Урматтуу Премьер-министр,

 

Биздин кызматташуубузда билим берүү жана маданият маанилүү ролду ойнойт. “Стипендиум Хунгарикум” программасы өзүнүн натыйжалуулугун далилдеди. Биз венгер студенттерине университеттерибизде билим алууга мүмкүнчүлүк берүү менен аны кеңейтүүгө даярбыз.

 

Бул билим алмашуу жана элдерибиздин ортосундагы маданий байланыштарды чыңдоо үчүн жаңы мүмкүнчүлүктөрдү түзөт.

 

Биздин студенттер Венгриянын эң мыкты университеттеринде билим ала аларына сыймыктанабыз.

 

Кыргыз тарап Кыргыз Республикасында венгриялык студенттерге 100 стипендиялык орун берип жаткандыгын кубануу менен билдиребиз.

 

Бул контекстте биз бүгүн биздин өлкөлөр кол кое турган эки тараптуу документтерге өзгөчө маани беребиз.

 

Алар биздин өлкөлөр менен элдердин ортосундагы стратегиялык өнөктөштүктү мындан ары кеңейтүүгө жана тереңдетүүгө негиз болот.

 

Мындан тышкары, эмки жылы биз маанилүү тарыхый этапты — Интергельпо, эл аралык кооперативдик шериктештиктин түзүлүшүн белгилөөнү пландаштырып жатабыз.

 

Ал 1920-жылдары Кыргызстандын экономикалык жана индустриалдык өнүгүүсүндө чечүүчү ролду ойногон.

 

Бул уникалдуу долбоордун курамында көптөгөн өлкөлөрдүн, анын ичинде Венгриянын адистери эмгектенишкен, алар биздин өнөр жайыбызды жана инфраструктурабызды өнүктүрүүгө олуттуу салым кошкон.

 

Урматтуу Премьер-министр, жакында Кыргызстандын Министрлер Кабинетинин Төрагасы Акылбек Жапаров Венгрияга барган учурда, Сиз Венгрия фармакология жаатында күчтүү экендигин билдирдиңиз.

 

Белгилүү болгондой, бүгүнкү күндө биздин өлкө дары-дармек каражаттарынын жана медициналык буюмдардын импортуна көз каранды болуп саналат, бул керектөөнүн жалпы көлөмүнүн 97% түзөт.

 

Бул калктын дары-дармек коопсуздугун камсыз кылуу үчүн олуттуу кыйынчылыктарды жаратат, өзгөчө коронавирус пандемиясы учурунда турмуштук маанилүү дары-дармектердин тартыштыгы байкалган.

 

Ушуга байланыштуу Сизге Кыргыз Республикасынын фармацевтикалык тармагын өнүктүрүүнү колдоо өтүнүчү менен кайрылам.

 

Венгриянын тажрыйбасы жана бул тармактагы жетишкендиктери биздин фармацевтикалык өндүрүштү өнүктүрүүдө чоң роль ойной алат деп ишенем.

 

Мындан тышкары, биз венгриялык өнөктөштөр менен фармацевтика тармагында биздин кадрлардын квалификациясын жогорулатуу үчүн кызматташууга кызыкдарбыз.

 

Урматтуу Премьер-министр,

 

Кыргызстандын Тоо күн тартибин глобалдык деңгээлде илгерилетүү боюнча демилгесин колдогону үчүн Венгрия тарапка чын жүрөктөн ыраазычылык билдирем: атап айтканда, Бакуда боло турган климаттык конференциянын алкагында Кыргызстандын тоолор жана климаттын өзгөрүшү боюнча диалог демилгесин колдоо үчүн.

 

Урматтуу Виктор Орбан, Сизди Венгриянын Европа Биримдигиндеги төрагалыгы менен дагы бир жолу куттуктагым келет.

 

Бул өлкөнүн саясий турмушундагы маанилүү этап жана анын Европа иштерине активдүү катышуусун баса белгилейт.

 

Венгриянын Европа Биримдигиндеги мүчөлүгүнө карата Сиздин так көз караштарыңыз жана мамилеңиз ЕБ менен биздин кызматташтыгыбыздын келечегин калыптандырууда маанилүү роль ойнойт.

 

Белгилүү болгондой, ушул жылдын июнь айында Брюсселге сапар менен бардым. Бул сапардын жүрүшүндө биз Кыргыз Республикасы менен Европа Биримдиги ортосундагы кеңейтилген өнөктөштүк жана кызматташтык жөнүндө Макулдашууга кол койдук.

 

Биз аталган Макулдашууну ратификациялоо боюнча мамлекет ичиндеги жол-жоболорду баштадык.

 

Венгриянын ЕБдеги төрагалыгына байланыштуу, Сизге Венгрияда жана Европа Биримдигине мүчө мамлекеттерде ратификациялоо жол-жобосун тездетүүгө көмөк көрсөтүү өтүнүчү менен кайрылгым келет.

 

Урматтуу Премьер-министр,

Түрк мамлекеттер уюмунун алкагындагы кызматташуубуздун маанилүүлүгүн өзүнчө белгилеп кетким келет.

 

Биз Түрк мамлекеттер уюмунун эртеңки саммитине жигердүү даярданып жатабыз жана бүткүл түрк дүйнөсү үчүн маанилүү болгон бул иш-чарага катышканыңыз үчүн Сизге чын жүрөктөн ыраазыбыз.

 

Сиздин катышууңуз биздин талкууларга өзгөчө маани берет жана мамлекеттерибиздин ортосундагы байланышты чыңдоого болгон умтулууну баса белгилейт.

 

Эртеңки Саммиттин алкагында маанилүү документтерди биргеликте карап чыгып, Түрк мамлекеттер уюмунун алкагында көп тараптуу кызматташтыкты мындан ары өнүктүрүүнү талкуулайбыз. Бул кызматташуу жаңы ийгиликтерге алып келип, байланыштарыбызды бекемдейт деп ишенем.

 

Белгилей кетчү нерсе, кыргыз тарап венгриялык боордошторубуздун түрк интеграциясына умтулуусун, ошондой эле, Премьер-министр мырза, Сиздин жеке салымыңызды жогору баалайт.

 

Биз Венгриянын Түрк мамлекеттер уюмунун кийинки бейформал саммитин 2025-жылы Будапештте өткөрүү демилгесин толугу менен колдойбуз.

 

Биз Сиздин демилгени колдодук.

 

Будапешт бейформал саммити биздин Түрк мамлекеттер уюмуна төрагалык кылуубуздун алкагында өтө турганына биз абдан кубанычтабыз.

 

Өз кезегинде, төрагалык кылуучу өлкө катары биз бул Саммитти ийгиликтүү өткөрүү үчүн колдон келгендин бардыгын жасоого даярбыз.

 

Урматтуу Виктор Орбан,

 

Биздин өнөктөштүк жана достук мамилелерибиз өз ара урматтоо жана ишеним духунда өнүгө берет деп ишенем.

 

Биздин үзгүлтүксүз жолугушууларыбыз саясий, экономикалык жана маданий байланыштарды тереңдетүүгө өз ара умтулууну тастыктайт.

 

Сапарыңыз үчүн, биздин эки тараптуу мамилелерди өнүктүрүүгө жеке катышканыңыз үчүн жана эл аралык аренадагы колдооңуз үчүн дагы бир жолу ыраазычылык билдирем.

 

Биздин өлкөлөрүбүздүн келечеги жаңы ийгиликтерге жана жетишкендиктерге толот, деп ишенем. Рахмат”.