Кыргызстан-Россия аймактар аралык X мааракелик конференциясынын жыйынтыгында 3,5 млрд $ ашуун суммадагы документтерге жана келишимдерге кол коюлду

Жалал-Абад шаарында өткөн “Кыргызстан менен Россиянын өнөр жай кооперациясынын жаңы горизонттору” Кыргызстан-Россия аймактар аралык X мааракелик конференциясынын жыйынтыгында жалпы суммасы 3 миллиард 500 миллион АКШ долларын түзгөнт документтерге жана келишимдерге кол коюлаары күтүлүүдө. Бул тууралуу конференциянын пленардык жыйынында сүйлөгөн сөзүндө Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин төрагасы – Кыргыз Республикасынын Президентинин Администрациясынын Жетекчиси Акылбек Жапаров билдирди.

Ал белгилегендей, Россия Кыргызстандын негизги соода өнөктөштөрүнүн бири. Тарыхый жана союздаштык байланыштар, стратегиялык өнөктөштүк жана бирдиктүү интеграциялык мейкиндикте – Евразиялык экономикалык биримдикте жайгашуу Кыргызстан менен Россиянын көп кырдуу кызматташтыгынын бекем пайдубалы болуп саналат.

МинКаб Төрагасынын айтымында, 2018-жылдан 2022-жылга чейинки 5 жылдык мезгилде өз ара соода жүгүртүү 1,8 эсеге, анын ичинде экспорт дээрлик 3 эсеге, импорт 19,3%га өскөн. Өткөн жылы соода жүгүртүү рекорддук деңгээлге жетти, ал 3,4 млрд АКШ долларын түзүп, Кыргызстандын жалпы соода жүгүртүүсүндөгү Россиянын үлүшү дээрлик 28%ды (27,4%), анын ичинде экспортто – 44,1% жана импортто – 23,6% түздү.

“Биздин урматтуу россиялык кесиптештерибиз менен бир добуштан, дүйнөлүк экономикадагы азыркы татаал процесстерге карабастан, эки тараптуу соода жүгүртүүнү 5 миллиард долларга чейин көбөйтүүгө бардык мүмкүнчүлүктөрүбүз бар деген пикирдебиз. Биздин статистика боюнча Россия Федерациясынан келген түз инвестициянын көлөмү өткөн жылы 145,6 млн АКШ долларын түзсө, жалпы үлүшүнүн агымы 12,1%ды түздү. 2023-жылдын 6 айында 87,2 млн АКШ долларын түздү, ал эми түз чет өлкөлүк инвестициялардын жалпы үлүшүнүн түшүүсү 20,3%ды түздү. Биз ири инвестициялык долбоорлорду ишке ашыруу зарылдыгын ачык түшүнөбүз, бул өз кезегинде кичи жана орто бизнести өнүктүрүүгө, ошондой эле байланыштарды диверсификациялоого жана жаңы өндүрүштүк кубаттуулуктарды түзүүгө өбөлгө түзөт”, – деди ал.

Акылбек Жапаров соода-экономикалык чөйрөдөгү өнөктөштүктү, ошондой эле аймактар аралык кызматташтыктын алкагындагы өз ара аракеттенүүнү жаңы, сапаттуу деңгээлге көтөрүү керектигин белгиледи. Атап айтканда, өнөр жай кооперациясынын долбоорлорун активдүү иштеп чыгуу зарыл. Ушуга байланыштуу ата мекендик ишканаларды Россия менен биргеликте биргелешкен ишканаларды ачуу үчүн Кыргызстандын көптөгөн участокторун пайдалануу маселелерине өзгөчө көңүл буруу зарыл.

Экинчиден, Министрлер Кабинетинин Төрагасынын айтымында, кыргыз-орус кызматташтыгынын аймактар аралык кызматташуунун өлчөмүн активдүү пайдалануу жана аймактар аралык кызматташуунун эффективдүү формаларын курууну улантуу жана айрым учурларда колдонуу маанилүү.

Үчүнчүдөн, кыргыз тарап орусиялык жеке бизнес Россия Федерациясынын өнүктүрүү институттары менен өз ара аракеттенип, Кыргызстандын мүмкүнчүлүктөрүнө өзгөчө көңүл буруу менен бул багыттагы иштерди активдештирүүгө кызыкдар.

“Биз россиялык инвестициялар үчүн ар дайым ачыкпыз жана ак ниет инвесторлордун демилгелерин жана долбоорлорун толук колдоого, аларды ишке ашырууга максималдуу жардам көрсөтүүгө жана алардын инвестицияларын коргоого даярбыз. Биз сырьёлук базабызды эске алуу менен машиналарды жана жабдууларды, станокторду, химия өнөр жайын, санариптештирүү, микроэлектроника тармагында биргелешкен кызматташууга кызыкдарбыз. Мындан тышкары, тигүү жана текстиль өнөр жайында биргелешкен экспортко багытталган ишканаларды ачуу, айыл чарба продукциясын кайра иштетүү, анын ичинде Кыргызстанда айыл чарба продукцияларын топтоо жана логистикалык соода борборлорун куруу аркылуу, андан ары ЕАЭБ өлкөлөрүнүн жана анын чегинен тышкары рынокторго жеткирүүдө чоң потенциал бар”, – деди Акылбек Жапаров.

Сөзүнүн аягында МинКаб Төрагасы конференциянын жыйынтыгында 3 миллиард 500 миллион АКШ долларынан ашуун суммадагы документтерге жана келишимдерге кол коюу пландалып жатканын белгиледи. Президенттин Жалал-Абад облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлчүлүгү менен “АБ Энерго” ЖЧКсынын ортосунда 2 млрд 300 млн АКШ долларын түзгөн инвестициялык долбоорлорду иштеп чыгуу жана ишке ашыруу жана Жалал-Абад облусунда кубаттуулугу 660 МВт болгон көмүр жылуулук электр станциясын куруу боюнча келишимге кол коюлат.

Гидроэнергетика, энергиянын кайра жаралуучу булактары, анын ичинде шамал жана күн электр станцияларын куруу, ошондой эле геология, медицина, балык чарбасы, темир жол тармагы, автомобиль жабдууларын сатып алуу боюнча келишимдерге кол коюлат.

Конференциянын пленардык жыйынынын соңунда бир катар макулдашууларга кол коюлду. Андан кийин Акылбек Жапаров менен Алексей Оверчук көргөзмөгө коюлган экспозициялар менен таанышты.