Акылбек Жапаров: Бизге санариптик, эң негизгиси акылдуу жана эффективдүү чечимдерге негизделген мамлекеттик башкаруунун жаңы модели керек

Бизге санариптик, эң негизгиси акылдуу жана эффективдүү чечимдерге негизделген мамлекеттик башкаруунун жаңы модели керек. Бул тууралуу Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасы- Президенттин Администрациясынын Жетекчиси Акылбек Жапаров «Кыргыз Республикасы: глобалдык технологияларды бириктирүү!» KIT-2024 форумунун ачылыш аземинде сүйлөгөн сөзүндө билдирди.

Министрлер Кабинетинин башчысы иш-чаранын катышуучуларын жана чет элдик конокторду куттуктап, санариптик тенденциялар боюнча «позицияларды салыштыруу» үчүн Кыргызстанда келечекти түзүп, технологиянын өнүгүү векторун аныктаган эксперттер, инноваторлор чогулганын белгиледи.

«Өлкөнүн президенти өлкөнүн санариптик өнүгүүсүнүн жаңы стратегиясын бекитти, ал мамлекеттик органдарга жарандар үчүн реалдуу натыйжалары бар санариптик долбоорлорду ишке киргизүүгө мүмкүндүк берет. Биз санариптик технологияларды колдонуунун негизинде экономикада жана социалдык процесстерде болуп жаткан тектоникалык өзгөрүүлөрдүн күбөсү жана ошол эле учурда жаратуучуларыбыз. Жаңы санариптик чындык өлкөлөрдү жана бүтүндөй аймактарды тездик менен өзгөртүп, бардык секторлордо башкарууну жана кызмат көрсөтүү моделдерин өзгөртөт.

Бизге санариптик, эң негизгиси акылдуу жана эффективдүү чечимдерге негизделген мамлекеттик башкаруунун жаңы модели керек. Санариптик технологиялар бүт өлкөгө киргизилиши керек. Бул багытта алгачкы кадамдар жасалды. Учурда министрлер кабинети кагаз документациясынан баш тартып, санариптик технологияларды көбүрөөк колдонууда.

Биз санариптештирүү жолунда жакшы темп менен кетип жатабыз, бирок мындан да чоң ийгиликтерге жетишибиз керек», – деди ал.

Акылбек Жапаров белгилегендей, Кыргызстан бүгүнкү күндө техникалык билим берүү потенциалы жакшы өлкө, анын алдыңкы прикладдык математика жана системалык анализ мектептеринде өз өкүлдөрү бар. Ата мекендик IT адистери чет өлкөлөрдө жакшы белгилүү;

«Мында Жогорку технологиялар паркы маанилүү роль ойнойт. Мен биздин таланттуу IT адистерибизге Кыргызстанда санариптик бизнести жүргүзүүгө жана инвестицияларды тартууга мүмкүнчүлүк берип, бардык артыкчылыктарды жана преференцияларды сактап, HTP режимин туруктуу кылууну сунуштаганыбызды сыймыктануу менен белгилей кетейин. Тиешелүү мыйзам долбоору Жогорку Кеңеште экинчи окуу режиминде жана аны депутаттар колдойт деп ишенем.

Белгилей кетсек, 2023-жылдын жыйынтыгы боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку технологиялар паркынын резиденттеринин кирешеси 7,7 миллиард сомду түзгөн. Бул чек эмес, бул жыйынтыкты эки, үч эсеге көбөйтүүгө мүмкүнчүлүк бар деп ойлойм.

Потенциалды жакшыраак пайдалануу үчүн бизге инновациялардын, стартаптарды колдоонун жана өнүктүрүүнүн туруктуу системасы керек», – деди ал.

Министрлер Кабинетинин Төрагасы алдыңкы технологияларды жаратуучу компаниялардын мүмкүнчүлүктөрүн пайдалануу, аларды колдоо механизмин иштеп чыгуу, ченемдик-укуктук санариптик кумдуктарды түзүү, венчурдук инвесторлорду тартуу, биздин стартаптарыбызга насаатчылык колдоо, инвестиция, окутуу жана ресурстарга жеткиликтүүлүктү камсыз кылуу зарылдыгын белгиледи.

«Мамлекеттин жана жеке бизнестин катышуусу менен санариптик экономика үчүн эң алдыңкы технологияларга жана иштеп чыгууларга негизделген ишенимдүү, коопсуз инфраструктураны түзүү зарыл. Биз ишенимдүү интернетке, ишенимдүү байланышка жана маалымат борборлоруна ээ болгон жарандарыбыз үчүн туруктуу санариптик мамлекетти “кура” алабыз. Андыктан Санариптик өнүктүрүү министрлиги санариптик ажырымды кыскартууга, алыскы аймактарда тез жана туруктуу интернетке жетүүгө, ошондой эле зарыл болгон технологиялык потенциалы бар дата борборлорун өнүктүрүүгө жана булут кызматтарына жана технологияларына өзгөчө көңүл буруусу зарыл», – деди ал.

Акылбек Жапаров өз сөзүндө санариптик экономика тармагындагы адистерди өндүрүүнү бир нече эсеге көбөйтүү маселесине да токтолду.

Анын пикиринде, билим берүү системасы бардык деңгээлде – бала бакчадан баштап, мектептер менен университеттерде олуттуу түрдө өркүндөтүлүшү керек.

МинКаб башчысы IT тармагында 5 миң адисти даярдоо үчүн өлкөнүн ЖОЖдорун мамлекеттик буюрутма менен камсыздоого даяр экенин билдирип, бул маселенин үстүндө иштөөнү тиешелүү мамлекеттик органдарга тапшырды.

«Бизге санариптик ачылыш керек жана ага баарыбыз чогуу жетишибиз керек. Сиздердин бардык аракеттериңиздер колдоого алынат. Мына ушундай жол менен биз санариптештирүү үчүн глобалдык жарышта, башкача айтканда, интеллектуалдык таймашта олуттуу ийгиликтерге жетише алабыз», – деди ал.

Форумдун жүрүшүндө кыргыз тилин түшүнгөн жана сүйлөгөн биринчи үндүү акылдуу жардамчы – AkylAIдын бет ачары болуп өттү. Долбоор кыргыз тилин өнүктүрүү максатында ата мекендик адистер тарабынан иштелип чыккан. МинКаб башчысына жана иш-чаранын конокторуна AkylAIдин мүмкүнчүлүктөрү көрсөтүлдү.